Start kampanii „Ogrzewaj, ale z głową! Razem dla klimatu i ciepłych domów”
Rozpoczynamy kolejną odsłonę działań edukacyjno-informacyjnych realizowanych w ramach projektu LIFE-IP EKOMAŁOPOLSKA, tym razem skupioną na odpowiedzialnym działaniu podczas sezonu grzewczego. Chcemy wspólnie z mieszkańcami budować świadomość, że każda decyzja dotycząca ogrzewania domu wpływa nie tylko na warunki wewnątrz budynku, ale również na otaczające nas środowisko i klimat.
Naszym celem jest pokazanie, że codzienne, z pozoru niewielkie wybory – jak sposób wietrzenia, regulacja temperatury czy wybór opału – mogą mieć znaczenie w skali lokalnej i globalnej. W ramach kampanii poruszymy równiez temat modernizacji budynków, ograniczenia emisji oraz działań wspierających czyste powietrze w regionie.
„Ogrzewaj, ale z głową” to nie tylko hasło – to konkretna zachęta do działania na rzecz:
- poprawy jakości życia,
- ochrony zdrowia mieszkańców,
- zmniejszenia zużycia energii,
- oraz przeciwdziałania zmianom klimatu.
Dlaczego warto myśleć ekologicznie zimą?
Choć wiele osób myślami wciąż wraca do wakacyjnych wspomnień lub cieszy się urokami złotej jesieni, to właśnie teraz, u progu chłodniejszych miesięcy, nadchodzi ostatni moment, by z rozwagą i odpowiedzialnością przygotować nasze domy na zimę i sezon grzewczy. Zima to nie tylko czas świątecznej atmosfery, białego puchu i aromatycznej herbaty z imbirem. To również okres wzmożonego zużycia energii – ogrzewamy domy, częściej korzystamy z samochodów, zużywamy więcej ciepłej wody i światła.
W rezultacie znacząco wzrasta ślad węglowy, co ma realny wpływ na środowisko oraz jakość powietrza, którym oddychamy. W sezonie zimowym szczególnie odczuwamy pogorszenie jakości powietrza, spowodowane tzw. niską emisją – czyli zanieczyszczeniami pochodzącymi z domowych źródeł ciepła. W wielu gospodarstwach nadal stosuje się przestarzałe piece oraz paliwa niskiej jakości. Problem ten dotyczy także powiatu myślenickiego, gdzie dane z monitoringu powietrza wskazują na częste przekroczenia dopuszczalnych stężeń pyłów PM10 i PM2.5 w okresie grzewczym.
To sygnał, że konieczne są świadome decyzje. Ekologiczne działania to nie tylko modne hasła, ale konkretne wybory, które przekładają się na czystsze powietrze, niższe rachunki i lepsze zdrowie. W niniejszym artykule podpowiemy, jak zadbać o ciepły dom zimą, jednocześnie troszcząc się o klimat i środowisko.
Dlaczego to takie ważne?
W Polsce ogrzewanie budynków odpowiada za ponad 30% emisji gazów cieplarnianych w sektorze komunalno-bytowym. Wciąż wiele gospodarstw domowych korzysta z przestarzałych kotłów węglowych, tzw. "kopciuchów", które nie spełniają żadnych norm emisyjnych. Dodatkowo część mieszkańców spala w piecach śmieci, tworzywa sztuczne, lakierowane drewno czy stare meble. Prowadzi to do emisji wyjątkowo toksycznych substancji, nie tylko gazów cieplarnianych, ale też substancji rakotwórczych i drażniących.
Zimą poziomy zanieczyszczenia powietrza często przekraczają dopuszczalne normy nawet o kilkaset procent, zwłaszcza w małych miejscowościach i dolinach, gdzie dym "zatrzymuje się" przy gruncie. Emitowane w wyniku spalania pyły zawieszone (PM10 i PM2.5), tlenki azotu, formaldehyd czy benzo(a)piren to związki, które przenikają głęboko do płuc i układu krążenia.
Według Europejskiej Agencji Środowiska (EEA), Polska ma jeden z najwyższych poziomów zanieczyszczenia powietrza w całej Unii Europejskiej. Szacuje się, że z tego powodu ponad 40 tysięcy osób rocznie umiera przedwcześnie, a setki tysięcy cierpią na choroby układu oddechowego i sercowo-naczyniowego. Szczególnie narażone są dzieci, seniorzy oraz osoby z przewlekłymi schorzeniami. Ale to nie wszystko – zanieczyszczenia wpływają również na środowisko naturalne. Sadza i pyły osiadają na roślinach i glebie, zakwaszają środowisko i niszczą bioróżnorodność.
Co więcej Tzw. czarny węgiel (ang. black carbon), czyli składnik sadzy, ma jedno z najsilniejszych działań ocieplających wśród zanieczyszczeń powietrza. Jego wpływ obejmuje:
- przyspieszone topnienie śniegu i lodowców – czarne cząstki pochłaniają promieniowanie słoneczne i podgrzewają powierzchnię,
- zmniejszenie naturalnego odbicia promieniowania (tzw. albedo),
- zaburzenia w obiegu wody i klimacie – szczególnie na półkuli północnej,
- wpływ na lokalne i globalne zmiany klimatu, m.in. zmniejszenie pokrywy lodowej Arktyki.
W efekcie – decyzje podejmowane przy domowym piecu mają realny wpływ na lokalne zdrowie, środowisko i globalny klimat. Z tego powodu konieczne jest nie tylko ograniczanie emisji, ale też promowanie nowoczesnych, ekologicznych źródeł ciepła, poprawa efektywności energetycznej budynków oraz zmiana codziennych nawyków mieszkańców.
Choć może się wydawać, że jeden komin nie ma znaczenia, to w skali regionu czy kraju:
- tysiące pieców codziennie wypuszczają szkodliwe emisje,
- zanieczyszczenia kumulują się i przemieszczają z wiatrem na duże odległości,
- lokalne decyzje wpływają na zdrowie sąsiadów, stan przyrody i klimat globalny.
Aby ograniczyć emisje i chronić środowisko:
- wymień stary piec na ekologiczne źródło ciepła (np. pompa ciepła, pellet, gaz),
- do ogrzewania stosuj wyłącznie certyfikowane paliwo – nigdy śmieci czy malowane drewno,
- ociepl dom i uszczelnij okna, by ograniczyć zużycie energii,
- korzystaj z programów dofinansowania (np. „Czyste Powietrze”),
- zmień codzienne nawyki: wietrz z głową, nie przegrzewaj pomieszczeń.
Działajmy wspólnie
Ochrona środowiska i troska o klimat zaczyna się w naszych domach. Wspólnie możemy sprawić, by tej zimy było nam ciepło – ale nie duszno.
Zapraszamy do śledzenia kampanii i wdrażania prostych, ekologicznych rozwiązań. Zróbmy razem coś dobrego – dla siebie, swoich sąsiadów i przyszłych pokoleń.
Kampania edukacyjno-informacyjna jest realizowana w ramach projektu LIFE-IP EKOMALOPOLSKA „Wdrażanie Regionalnego Planu Działań dla Klimatu i Energii dla województwa małopolskiego” (LIFE-IP EKOMALOPOLSKA / LIFE19 IPC/PL/000005), współfinansowanego ze środków programu LIFE Unii Europejskiej oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.